Tegoroczne obchody Dnia Niepodległości były szczególne również z innego powodu. 20 lat temu STANISŁAW STASZIC został Patronem naszej szkoły.

10 listopada 1994 roku, czyli jeszcze w XX wieku, nasi poprzednicy obchodzili Święto Niepodległości, połączone ze ślubowaniem klas pierwszych. W dalszej części uroczystości został odczytany akt nadania imienia szkole. Rodzice wręczyli dyrektorowi ufundowany przez siebie sztandar.

Było to prawdziwe święto szkoły.

Dzięki relacji przedstawicieli samorządu uczniowskiego znamy szczegóły tej niezwykłej uroczystości. Ten wyjątkowy dzień rozpoczął się mszą świętą, w czasie której poświęcono sztandar. Następnie zebrani goście przybyli do sali gimnastycznej ówczesnego Zespołu Szkół Rolniczych. Wśród gości obecni byli przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, taka obowiązywała wtedy nazwa. Władze ówczesnego województwa suwalskiego reprezentował wicewojewoda Jan Kamiński. Na sali obecni byli: poseł na Sejm RP Bernard Maciulewski, kurator oświaty Jarosław Zieliński, reprezentanci instytucji związanych z oświatą rolniczą. Na uroczystość zaproszono przedstawicieli duchowieństwa, władz lokalnych, dyrektorów sejneńskich szkół oraz „zaprzyjaźnionych szkół województwa suwalskiego”. Na takiej imprezie nie mogło zabraknąć także emerytowanych nauczycieli.

Gości przywitał pan Ryszard Grzybowski, który sprawował funkcję dyrektora.

Wśród nas są nauczyciele, którzy brali udział w tej uroczystości.

Jeśli się nie wie, od czego zacząć, trzeba zacząć od początku.

Instytucja patrona odgrywała dużą rolę w kulturze europejskiej. Słowo wywodzi się z języka łacińskiego i oznacza „obrońcę”, „opiekuna”. W starożytnym Rzymie za patrona uważano patrycjusza, który sprawował opiekę nad wyzwoleńcami oraz swoimi klientami. W chrześcijaństwie opiekę przejęli święci.

Jak podaje „Słownik wyrazów obcych”, w dzisiejszym znaczeniu słowo patronat może dotyczyć budynków, instytucji oraz imprez.

Kwestia patrona, a dokładnie w przypadku naszej szkoły, jego braku w początkowej fazie działalności, ma swoją tradycję. Oto ona.

Historia szkolnictwa zawodowego w Sejnach sięga 1946 roku. Początki miały charakter pionierski. Trudna sytuacja gospodarcza regionu po II wojnie światowej, brak tradycji, bazy lokalowej, kadry nauczycielskiej, wyposażenia szkoły, nie skłaniały do refleksji na temat wyboru patrona.

Dopiero po 20 latach, w czasach, gdy siedzibą szkoły był klasztor podominikański, ze strony władz partyjnych padła propozycja, żeby patronem szkoły został Julian Marchlewski. W 1966 roku obchodzono 100-lecie urodzin tego działacza socjalistycznego. Tym razem mieliśmy szczęście, inicjatywa nie została zrealizowana. Wystarczy przypomnieć, że Marchlewski był przeciwnikiem niepodległości Polski. O takich ludziach Stefan Żeromski napisał: „Na ziemi polskiej nie ma dla tych ludzi już ani tyle miejsca, ile zajmują stopy człowieka, ani tyle, ile zajmuje mogiła”.

Julian Marchlewski

W 1971 roku zostaje oddany do użytku nowy kompleks budynków. W następnym roku szkolnym zaczyna funkcjonować Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Lata siedemdziesiąte był to czas wytężonej pracy, zagospodarowania nowych budynków, wspólnego wysiłku nauczycieli i uczniów. Nasze Technikum staje się szkołą rolniczą rozpoznawalną w regionie, która dysponowała unikalną bazą warsztatową. Kwestia patrona została odsunięta na bok.

Początek lat osiemdziesiątych to okres wyżu demograficznego. Następnie przyszedł czas stanu wojennego i kryzysu gospodarczego. W takiej atmosferze społecznej nie było miejsca na dyskusje o patronie.

Lata transformacji ustrojowej, czyli przełom lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, nie był to dobry czas dla szkolnictwa zawodowego. Mityczna ręka wolnego rynku miała rozwiązać wszelkie problemy. Szkolnictwo zawodowe było postrzegane jak skansen cywilizacyjny.

Z dzisiejszej perspektywy takie poglądy wydają się nieodpowiedzialne. Nieprzypadkowo w tym okresie wraca sprawa patrona. Lata transformacji cechowały się dużą dynamiką zmian. Potrzebny był punkt odniesienia. W każdym człowieku tkwi potrzeba zakorzenienia.

Pierwsza propozycja patrona może wzbudzić zdziwienie. Kandydatem na patrona naszej szkoły był … Czesław Miłosz. Poznajmy argumenty zwolenników tej postaci.

W czerwcu 1991 roku Czesław Miłosz odwiedził Sejny. W Ośrodku „Pogranicze” spotkał się z młodzieżą. W młodości autor „Rodzinnej Europy” przyjeżdżał do Krasnogrudy, spędzając wakacje u ciotki. W swojej twórczości wspominał również nasze miasto. W „Abecadle Miłosza” poeta pisał: „Blisko Krasnogrudy, w SEJNACH jest grób Bronisława Kunata”. Takich cytatów można znaleźć więcej.

Na początku nowej epoki mieszkańcy naszego regionu odczuwali dumę z faktu, że laureat literackiej Nagrody Nobla, człowiek rozpoznawalny na całym świecie, tak po prostu chodził ulicami Sejn.

A tak swoją drogą pan Czesław miał opinię człowieka praktycznego. Na pewno wiedział, kto to jest Stanisław Staszic, o czym świadczą słowa poświęcone naszemu patronowi w jego „Historii literatury polskiej”.

Zachowało się do dzisiaj nastrojowe zdjęcie dworu w Krasnogrudzie, na którym można dostrzec stylowe auto z epoki.

Zdjęcie pochodzi z książki "Miłosz na Suwalszczyźnie" wydanej przez Ośrodek "Pogranicze"

W końcu zapadła decyzja, że patronem naszej szkoły zostanie Stanisław Staszic. Jeden ze znamienitych gości sprzed 20 lat przysłał do szkoły list, w którym padły następujące słowa: „Gratuluję wyboru tak Wielkiego Polaka Stanisława Staszica na Patrona Szkoły oraz ufundowania sztandaru. Staszic był jedną z najpiękniejszych postaci polskiego Oświecenia. Łączył on w sobie gruntownie wykształcony umysł z gorącym i szlachetnym sercem. Dużą uwagę przywiązywał do wychowania młodzieży. Według niego szczęście narodu jest budowane z użyteczności wszystkich ich obywateli”.

Przez dwadzieścia lat zdążyliśmy się przyzwyczaić do patrona. Uczniowie naszej szkoły brali udział w konkursach na najlepszą prezentację multimedialną poświęconą Staszicowi oraz najciekawszą klasową gazetkę ścienną prezentującą postać autora „Przestróg dla Polski”.

Od 1 czerwca 2009 roku na oficjalnym papierze szkolnym pojawia się logo z wizerunkiem Stanisława Staszica. Autorem projektu był Szymon Milewski. Jego propozycja okazała się najlepsza w szkolnym konkursie.

W 2011 roku w sali numer jeden zainstalowano 16 tablic, na których znajdują się najważniejsze fakty z życia naszego patrona. Tytuł ekspozycji: „BYĆ NARODOWI UŻYTECZNYM”.

Będzie okazja do przypomnienia życiorysu patrona. W tym momencie mamy przyjemność ogłosić „Konkurs wiedzy poświęcony Stanisławowi Staszicowi”. Szczegóły rywalizacji zostaną przedstawione na szkolnej stronie internetowej.

Szkoła to swoista sztafeta pokoleń. Dzisiaj to my tworzymy jej historię. Po nas przyjdą następni. Taka jest kolej rzeczy.

Łezka się w oku kręci. Miejmy nadzieje, że za 20 lat ktoś wspomni dobrym słowem naszą akademię.

Do zobaczenia na uroczystości z okazji 50-lecia nadania naszej szkole imienia Stanisława Staszica.