Przy okazji organizacji akademii poświęconych dramatycznym wydarzeniom z naszej historii, autorzy scenariusza sięgają chętnie po utwór Krzysztofa Klenczona – „Biały krzyż”. Nastrój piosenki pasuje szczególnie do uroczystości rozpoczęcia II wojny światowej. Polskie Państwo Podziemne było fenomenem w skali europejskiej.

Autorem tekstu jest Janusz Kondratowicz. Piosenka ma charakter uniwersalny. Tekst pisany pod czujnym okiem cenzury unika identyfikacji politycznej. Nie pada żadna konkretna nazwa partyzanckiego oddziału. Twórca tekstu nie używa nachalnych zwrotów propagandowych w stylu „i zadrży wróg/ i zginie wróg/z ręki ludowych mas!”. Wychodzący o świcie partyzanci, przemierzający leśne dukty „równym rytmem młodych serc”, mogli być członkami oddziałów Armii Ludowej, Batalionów Chłopskich, również Armii Krajowej. Dzisiaj moglibyśmy nawet wymienić przedstawicieli Narodowych Sił Zbrojnych oraz członków Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość".

Nauczyciele historii zawsze mieli problem z tym utworem. Piosenka „Biały krzyż” powstała w 1968 roku. Rok później została nagrodzona na VII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W tym okresie nastąpił powrót „klimatów partyzanckich”. Było to związane z rywalizacją frakcji partyjnych. Duży wpływ na ówczesną politykę kulturalną uzyskali przedstawiciele „frakcji partyzanckiej”, której przywódcą był Kazimierz Moczar, minister spraw wewnętrznych.

„Biały krzyż” wydawał się utworem, który w sposób inteligentny przedstawiał wizję historii zawartą w „Barwach walki” – książce, która miała rozpowszechnić legendę partyzancką „Mietka”, czyli Kazimierza Moczara.

Z okazji Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych ukazało się wiele artykułów, w tym tekst Jana Pospieszalskiego, który rzuca nowe światło na piosenkę wykonywaną przez Krzysztofa Klenczona. Po jego lekturze słowa, które padają w tekście utworu, nabierają nowego znaczenia:

„Jak wspomnień ślad wraca dziś
Pamięć o tych, których nie ma”.

Wszystkich zainteresowanych odsyłam do artykułu Jana Pospieszalskiego „Tajemnica Białego krzyża”. Po jego lekturze warto jeszcze raz wysłuchać tej piosenki.